หทัยสูตร(Heart Sutra) คืออะไร?

เราอาจจะเคยได้ยินมาหลายคำ ไม่ว่าจะเป็น หทัยสูตร พระหทัยสูตร หฤทัยสูตร พระหฤทัยสูตร หรือแม้แต่ หัวใจพระสูตร ก็ตาม ทั้งหมดนี้คือความหมายเดียวกัน ซึ่งวันนี้เราจะมาดูกันว่า หทัยสูตรคืออะไร?

คำว่าหทัยสูตรที่เราคุ้นหูนี้เป็นคำย่อเรียกให้สั้น ซึ่งจริงๆแล้วจะเรียกเต็มๆว่า “ปรัชญาปารมิตาหฤทัยสูตร” มีความหมายตามตัวอักษรว่า “พระสูตรอันเป็นหัวใจแห่งปฏิปทาอันยวดยิ่งแห่งความรู้แจ้ง”

โดยสังเขปแล้วพระสูตรนี้พรรณนาถึงการบรรลุธรรมของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร อันเกิดจากการเพ่งวิปัสนาอย่างล้ำลึก จนบังเกิดปัญญา (ปรัชญา) ในการพิจารณาเล็งเห็นว่าสรรพสิ่งต่าง ๆ ล้วนว่างเปล่า และประกอบด้วยขันธ์ 5 (ปัญจสกันธะ) อันได้แก่ รูป เวทนา สัญญา (สังชญา) สังขาร (สังสการ) และวิญญาณ (วิชญาน)

ทั้งนี้ หัวใจหลักของพระสูตร ดังที่ระบุว่า “รูปคือความว่างเปล่า ความว่างเปล่าคือรูป รูปไม่อื่นไปจากความว่างเปล่า ความว่างเปล่าไม่อื่นไปจากรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณก็ว่างเปล่า” นับเป็นแก่นแท้ของพุทธศาสนา เห็นแจ้งในรูปเป็นความว่างเปล่า เกิดมหาปัญญา เห็นแจ้งในความว่างเปล่าเป็นรูป เกิดมหากรุณา เมื่อเห็นแจ้งในรูปเป็นความว่างเปล่า ความยึดมั่นในอัตตาย่อมไม่มี ความหลงในสรรพสิ่งย่อมถูกทำลายไป ธรรมชาติแท้ของสรรพสิ่ง ก็บังเกิดขึ้นในจิต นั่นคือ มหาปัญญา ได้บังเกิดขึ้น และเมื่อได้เห็นแจ้งถึงความว่างเปล่าได้ กำเนิดรูป ความรัก ความเมตตากรุณาในสรรพสิ่งที่เป็นธรรมชาติแท้ย่อมบังเกิดขึ้น ความ เมตตากรุณาที่เกิดจากปัญญาจะไม่มืดบอด หลงไหล ความรักของพ่อและแม่ที่มีต่อลูกเป็น เช่นเดียวกัน

ปรัชญาปารมิตามีอยู่หลายสูตร มีตั้งแต่ขนาดยาวที่มีหลายแสนพระคาถา ไปจนถึงขนาดสั้นที่สุด ที่ประกอบด้วยอักษร “อะ” (แปลว่าไม่) ตัวเดียว โดยที่ทุกสูตรว่าด้วย “ศูนยตา” สูตรที่ครูประมวลแปลเป็นสูตรว่าด้วยหัวใจแห่งปรัชญาปารมิตา สูตรนี้มีขนาดสั้น (ฉบับเต็มมี 25 พระคาถา ฉบับย่อมี 14 พระคาถา) สูตรที่แพร่หลายมากในจีนและทิเบตคือสูตร “วัชรเฉทิก” หมายความว่าตัดทำลายอวิชชาได้ดุจดั่งเพชร

ปรัชญาปารมิตาเป็นมหามนตราที่แพร่หลาย และถือเป็นแก่นคำสอนของพุทธศาสนา โดยเฉพาะพุทธศาสนามหายานและวัชรยาน และเป็นที่มาของบทสวดของพุทธศาสนิกจำนวนมาก นั่นคือ “โอม คเต คเต ปารคเต ปารสังคเต โพธิ สวาหา” (ก้าวไป ก้าวเดินไป ก้าวเดินไปให้ถึงฟากฝั่ง ไปให้ถึงฟากฝั่งที่ตรงกันข้ามนี้ ฟากฝั่งที่ตื่นรู้ สดใส เบิกบาน) เมื่อพระสมณะเสวียนจั้ง (พระถังซัมจั๋ง พ.ศ. 1145 – 1107) เดินทางจากเมืองจีนไปอินเดีย ปรัชญาปารมิตาสูตร เช่นฉบับอัษฏสาหัสริกา ได้รับการแปลจากพระภิกษุอินเดีย นามว่าพระอาจารย์กุมารชีพ (พ.ศ. 887- 956) และเป็นที่แพร่หลายแล้ว พระสมณะเสมียนจั้งจึงมุ่งไปเรียนในนิกายศูนยวาท ที่นาลันทามหาวิหาร นิกายนี้สืบทอดคำสอนของพระคุรุเทพนาคารชุน หลักคำสอนก็คือ “ความหมายทั้งหมดล้วนอยู่ในใจเรา จงภาวนาเพื่อสลายความหมายอันซับซ้อนที่คิดปรุงแต่งขึ้นภายในใจ ให้มีความหมายกลายเป็นศูนย์”

ศูนยตา หรือ สุญญตา คืออะไร?

สุญญตา แปลว่า ความว่างเปล่า, ความเป็นของสูญ คือความไม่มีตัวตน ถือเอาเป็นตัวตนไม่ได้

สุญตามีความหมาย 4 นัย คือ

  1. ความเป็นสภาพที่ว่างจากความเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาวะที่ขันธ์ 5 เป็นอนัตตา คือ มิใช่ตัวตน ไม่มีอัตตา ว่างจากความเป็นตน ตลอดจนว่างจากสารัตถะต่าง ๆ เช่น ความเที่ยง ความสวยงาม ความสุข เป็นต้น, โดยปริยายหมายถึง หลักธรรมฝ่ายปรมัตถ์ดัง เช่น ขันธ์ ธาตุ อายตนะ และปฏิจจสมุปบาท ที่แสดงแต่ตัวสภาวะให้เห็นความว่างเปล่าปราศจากสัตว์ บุคคล เป็นเพียงธรรมหรือกระบวนธรรมล้วน ๆ
  2. ความว่างจากกิเลส มีราคะ โทสะ โมหะ เป็นต้น ก็ดี สภาวะที่ว่างจากสังขารทั้งหลายก็ดี หมายถึง นิพพาน
  3. โลกุตตรมรรค ได้ชื่อว่าเป็นสุญตา ด้วยเหตุผล 3 ประการ คือ เพราะลุด้วยปัญญาที่กำหนดพิจารณาความเป็นอนัตตา มองเห็นสภาวะที่สังขารเป็นสภาพว่าง (จากความเป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน) เพราะว่างจากกิเลสมีราคะเป็นต้น และเพราะมีสุญตา คือ นิพพาน เป็นอารมณ์
  4. ความว่าง ที่เกิดจากความกำหนดหมายในใจ หรือทำใจเพื่อให้เป็นอารมณ์ของจิตในการเจริญสมาบัติ เช่น ผู้เจริญอากิญจัญญายตนสมาบัติกำหนดใจถึงภาวะว่างเปล่าไม่มีอะไรเลย

  คาถา บทสวดปรัชญาปารมิตาอย่างสั้น

“โอม คเต คเต ปารคเต ปารสังคเต โพธิ สวาหา” แปลได้ว่า “ก้าวไป ก้าวเดินไป ก้าวเดินไปให้ถึงฟากฝั่ง ไปให้ถึงฟากฝั่งที่ตรงกันข้ามนี้ ฟากฝั่งที่ตื่นรู้ สดใส เบิกบาน”

หากผู้ใดสาธยายคาถาในพระสูตรจนบังเกิดสมาธิขึ้น บัดนั้นความนัยอันลึกซึ้งของคาถาก็จะเปิดเผยขึ้นมาเอง

แหวนหทัยสูตรของแท้ เป็นยังงัย?

เครื่องประดับที่เกี่ยวข้องกับพระหฤทัยสูตรที่จะถือได้วา่เป็นของแท้ก็จะต้องประกอบไปด้วย สัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้อง บทสวดที่เกี่ยวข้อง หรือแม้แต่ความหมายที่เกี่ยวข้อง ก็จะถือได้ว่าเป็นของแท้ทั้งหมด ไม่ว่าจะใช้วัสดุอะไรก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นเงิน เป็นทอง จะเป็นโลหะอะไรก็ตาม ก็ถือได้ว่าเป็นของแท้ทั้งหมด ใจความสำคัญก็คือเครื่องประดับเหล่านี้จะน้อมนำให้เรานึกถึงปรัชญาปารมิตาหทัยสูตรเป็นสำคัญ เมื่อเราเข้าใจความหมายของพระสูตรแล้วก็จะทำให้เราเข้าใจในสูญญตา

แหวนหทัยสูตรของเราได้รับการออกแบบเกี่ยวข้องกับพระหฤทัยสูตรหรือหัวใจพระสูตรผ่านการคิดเรียบเรียงออกแบบเพื่อความสวยงาม แต่ยังแฝงไปด้วยปรัชญาปารมิตาหฤทัยสูตร ดังนั้นคนที่สวมใส่เครื่องประดับของทาง TorAmulet  จะมีความรู้ในเรื่องของปารมิตาหฤทัยสูตร แล้วเข้าใจวิธีการบูชาและสวดบทคาถา

แหวนหัวใจพระสูตร ควรใส่นิ้วไหน?

แหวนหทัยสูตรสามารถสวมใส่ได้ทุกนิ้วแต่ก็ขึ้นอยู่กับรูปทรงของแหวนด้วย ถ้าก้านแหวนใหญ่ก็ควรที่จะใส่ในนิ้วชี้หรือไม่ก็นิ้วกลาง แต่ถ้าก้านแหวนเล็กสามารถใส่ได้ทุกนิ้วเลยขึ้นอยู่กับความสะดวก แต่ทางร้านต่อเงินต่อทอง จะแนะนำให้ใส่ในมือข้างใดข้างหนึ่งที่ถนัดหรือไม่ถนัดก็ได้เพื่อที่ว่าเราจะได้เห็นบ่อยที่สุดจะได้ระลึกถึงปารมิตาหทัยสูตรเสมอๆ เชื่อได้เลยว่าสมาธิจะบังเกิดแก่ผู้ที่สวมใส่ จะทำให้มีสติในการคิดวิเคราะห์เรื่องราวต่างๆที่มากระทบจิตใจทำให้สามารถเข้าใจและแก้ไขปัญหาต่างๆเหล่านั้นได้โดยง่าย

แหวนหฤทัยสูตร หัวใจพระสูตร คือแหวนอะไร มีความหมายอย่างไร?

แหวนหทัยสูตรคือแหวนแห่งตัวแทนของปรัชญาปารมิตา ที่อยู่ในพระพุทธศาสนา ซึ่งปรัชญาปารมิตานี้จะพูดถึงเรื่องของสูญญตา ซึ่งความหมายคือ การไม่มีตัวตน ไม่มีอัตตา มีความว่างเปล่า ใครที่ได้ใส่เครื่องประดับหฤทัยสูตรนี้แล้วจะช่วยน้อมนำให้มีสติสมาธิอยู่กับตัวเอง และช่วยให้สามารถจัดการความคิดความอ่านของตนเองได้และแก้ไขปัญหาต่างๆได้ง่ายขึ้น ดังนั้นคำว่าหัวใจพระสูตรก็คือใจความสำคัญของพุทธศาสนานั่นเอง

ความเชื่อของ แหวนหทัยสูตร กับเรื่องการเงิน และ ความมั่งคั่ง

นอกจากการเตือนสติจากเครื่องประดับที่สวมใส่แล้ว ยังมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องของแหวนพระสูตรในเรื่องจัดการการเงินและความมั่งคั่งของชีวิต พื้นฐานสำคัญก็คือความคิด เมื่อความคิดเราไม่ยึดติด เราจะนิ่ง มีสติมีสมาธิ ก็จะทำให้เราสามารถจัดการกับเรื่องราวต่างๆที่ปรากฏในชีวิตได้ง่ายขึ้น ดังที่กล่าวไว้ว่า “สติมา ปัญญาเกิด” ทำให้เราแก้ไขปัญหาต่างๆได้โดยง่าย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการเงิน เรื่องของครอบครัว เรื่องของความรักความสัมพันธ์ หรือความมั่งคั่งต่างๆที่เราต้องการ เราจะคิดออกได้โดยง่าย มองเห็นลู่ทางการค้าขาย การเจรจากับลูกค้า หรือการปิดการขายได้โดยง่าย โดยทางร้านจะแนะนำให้ลูกค้าทุกท่านท่องบทสวดและความหมายให้ได้อย่างน้อย 3 จบต่อวัน เมื่อเรามีสมาธิและเข้าไปถึงความหมายที่แท้จริงแล้วเมื่อนั้นแหละจะก่อให้เกิดแต่สิ่งดีๆในชีวิต มุมมองต่อโลกก็จะเปลี่ยนไป เข้าใจอะไรได้ง่ายไม่ยึดติด ทุกอย่างในชีวิตก็จะง่ายไปหมด

แหวนหทัยสูตร และเครื่องประดับพระหฤทัยสูตร เหมาะกับใคร? แหวนหทัยสูตรและเครื่องประดับพระสูตร จะเหมาะกับทั้งผู้ชายและผู้หญิง ทุกเพศทุกวัย

 

แหล่งอ้างอิง(Reference)